ยูเนสโกรับรอง 'โขนไทย' เป็นมรดกโลกที่จับต้องไม่ได้

ยูเนสโกขึ้นบัญชี 'โขนไทย' ในรายการตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ ซึ่งเป็นประเภทหนึ่งของ 'มรดกวัฒนธรรมอันจับต้องไม่ได้' ส่วน 'ละครโขน' กัมพูชา อยู่ใน 'รายการที่ต้องได้รับการสงวนรักษาอย่างเร่งด่วน'

เมื่อวันที่ 29 พ.ย. เว็บไซต์ องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศรับรองให้ 'โขน' (Khon, masked dance drama in Thailand) เป็นมรดกวัฒนธรรมอันจับต้องไม่ได้ (Intangible Heritage) ของมวลมนุษยชาติอย่างเป็นทางการ

นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เปิดเผยว่า ผลการประชุมคณะกรรมการร่วมระหว่างรัฐบาลเพื่อการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของยูเนสโก ครั้งที่ 23 ระหว่างวันที่ 26 พ.ย.-1 ธ.ค. 2561 ที่เมืองพอร์ตหลุยส์ สาธารณรัฐมอริเชียส มีผู้แทนจากประเทศภาคีอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของยูเนสโกเข้าร่วมประชุม 181 ประเทศ

ที่ประชุมพิจารณาและประกาศให้ขึ้นบัญชีการแสดงโขนในประเทศไทย “Khon, masked dance drama in Thailand” ในรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติอย่างเป็นทางการ

'โขนไทย' อยู่ในบัญชีคนละประเภทกับ 'ละครโขนกัมพูชา'

เว็บไซต์ของยูเนสโก เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ โดยระบุว่าจะต้องใช้เวลาดำเนินการเพื่อพิจารณารับรองสถานะของวัฒนธรรมที่ได้รับการเสนอชื่อเป็นเวลาประมาณ 2 ปี แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่

(1.) รายการที่ต้องได้รับการสงวนรักษาอย่างเร่งด่วน (Urgent Safeguarding List)

(2.) รายการตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ (Representative List of Intangible Cultural Heritage of Humankind)

(3.) รายการมรดกทางวัฒนธรรมที่เป็นแบบอย่างที่ดีในการสงวนรักษา (Good Safeguarding Practice)

ขณะที่ผลการพิจารณาของคณะกรรมการพิจารณาและผู้รายงานพิเศษของยูเนสโกในวันนี้ (29 พ.ย.) ระบุว่า 'โขน' ซึ่งหมายถึงละครร้องสวมหน้ากากในวัฒนธรรมเก่าแก่ของไทย อยู่ในบัญชีรายการตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมของมนุษยชาติ ส่วน 'ละครโขนวัดสวายอันเด็ต' ของกัมพูชา อยู่ในรายการที่ต้องได้รับการสงวนรักษาอย่างเร่งด่วน

การดำเนินการหลังจากที่มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ทั้งสองประเภทได้รับการรับรองจากยูเนสโกแล้วจะมีขั้นตอนหรือหลักปฏิบัติในการอนุรักษ์และส่งเสริมที่แตกต่างกันไปตามแต่ประเภท

วธ.เตรียมจัดโขนรอบพิเศษ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ

นายวีระกล่าวว่า ด้วยพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่หาที่สุดมิได้ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ทรงอนุรักษ์ ส่งเสริม สืบสาน และพัฒนาการแสดงโขน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดสร้างเครื่องแต่งกายเครื่องประดับโขนชุดใหม่ พัฒนาการแต่งหน้าให้งดงามดึงดูดความสนใจ พัฒนารูปแบบและเทคนิคการแสดง ฉากเวที แสง สี เสียง อันเป็นที่มาของโขนพระราชทาน

ด้วยองค์ประกอบอันเป็นเอกลักษณ์โดดเด่น จึงทำให้โขนไทยยิ่งใหญ่อลังการ สร้างความตื่นตาประทับใจ แก่ชาวไทยและชาวต่างประเทศ ดังนั้น ถือว่าเป็นข่าวดีของคนไทยที่โขน ได้รับการประกาศขึ้นบัญชีจากยูเนสโกให้เป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ

ภายหลังโขนไทยได้รับการประกาศขึ้นบัญชีเป็นทางการแล้ว กระทรวงวัฒนธรรม จะมีการจัดทำแผนงานและกิจกรรมเพื่อเฉลิมฉลองโขนตลอดปี 2561-2562 อาทิ 1.จัดแสดงโขนรอบพิเศษ ตอน “พิเภกสวามิภักดิ์” วันที่ 3–4 ธันวาคม 2561 ที่ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย 2.จัดสร้างภาพยนตร์แอนิเมชั่นรามเกียรติ์ ตอน รามาวตาร เพื่อฉายในโรงภาพยนตร์ทั่วประเทศ และเผยแพร่องค์ความรู้ในรูปแบบต่างๆ เช่น การสาธิตงานช่างฝีมือโขน สาธิตการแสดงโขน การเสวนาความรู้คุณค่าของโขน จัดพิมพ์หนังสือองค์ความรู้เกี่ยวกับโขนฉบับเยาวชน สารคดีโขน คลังข้อมูลโขนในรูปแบบดิจิทัล 3.จัดกิจกรรมสร้างความภาคภูมิใจด้วยการยกย่องเชิดชูเกียรติให้แก่บุคคล องค์กรผู้ทำคุณประโยชน์ต่อวงการโขน และ 4.จัดงานมหกรรมการแสดงโขน ทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 เป็นต้น

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

สังคม,โขน,องค์การยูเนสโก