ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่กว่า 10 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางเพียง 30 นาที ที่ชุมชนบ้านต้นเปา เราก็จะได้เจอกับผลิตภัณฑ์มากมายที่ถูกผลิตขึ้นจากกระดาษสา ไม่ว่าจะเป็นบ้านฟั่นเชือกด้วยกระดาษสา บ้านทำดอกไม้ด้วยกระดาษสา บ้านทำร่มด้วยกระดาษสา และอีกหลายผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาชาวบ้าน ตามสองข้างทางภายในชุมชนบ้านต้นเปา
ต้นกำเนิดการผลิตกระดาษสาบ้านต้นเปา จากหลักฐานศิลาจารึก วัดเชียงแสน พบว่าชาวชุมชนบ้านต้นเปา เดิมทีเรียกตัวเองว่าชาวไทเขินมีบรรพบุรุษอพยพมาจากสิบสองปันนา มาตั้งถิ่นฐานอยู่ในชุมชนบ้านต้นเปา อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ ได้นำภูมิปัญญาหัตถกรรมการทำกระดาษสาติดตัวมาด้วย ต่อมาการผลิตกระดาษสาก่อให้เกิดรายได้ จากเดิมที่ชาวบ้านต้นเปามีอาชีพทำไร่ทำนา จึงพากันเปลี่ยนอาชีพมาทำกระดาษสาเป็นอาชีพ จนกลายเป็นผลิตภัณฑ์ Otop ของชุมชนบ้านต้นเปาในปัจจุบัน
คำว่า “สา” มาจากคำเมือง คือ “ไหว้สา” มีความหมายว่า “กราบไหว้” กระดาษสามักจะถูกนำไปใช้ในพิธีทางศาสนา เช่นนำไปเขียนยันต์ ทำดอกไม้ ไส้เทียน คัมภีร์ โคมลอย เป็นต้น ชาวบ้านชุมชนต้นเปาจึงได้ร่วมแรงกันทำพระพุทธรูปจากกระดาษสาขึ้นมา หรือที่คนในชุมชนเรียกกันติดปากว่า “พระเจ้าสา” สร้างความศรัทธาให้แก่คนในชุมชน และนอกชุมชนเป็นอย่างมาก พระเจ้าสานี้ประดิษฐานอยู่ในอุโบสถวัดต้นเปา และได้อนุญาตให้ผู้หญิงขึ้นไปในอุโบสถได้ตั้งแต่เปิดใช้
เทียนปูจา หรือ เทียนบูชา อีกหนึ่งไฮไลท์ของวัดต้นเปา ทำขึ้นจากวัตถุดิบในชุมชน ไม่ว่าจะเป็นไส้เทียน ยันต์จากกระดาษสา ในการทำเทียนต้องใช้ทั้งคาถาที่สืบทอดมาเป็นเครื่องรางสำคัญทางล้านนา ประกอบด้วยธาตุทั้ง 4 ใช้จุดในวาระสำคัญทางศาสนาต่างๆ และยังนิยมจุดบูชาเสริมพลังความปรารถนาเจ้าของชะตา ช่วยให้ชีวิตเป็นไปตามแรงอธิษฐาน ตามความเชื่อของชาวล้านนา
พระเจ้าสากับเทียนปูจา จึงเป็นสิ่งมงคลเรียกพลังความศรัทธา จากผู้คนในชุมชน และนอกชุมชนได้เป็นอย่างมาก จากคำบอกเล่าของ หนานแอร์ นายวีรพล มิตรสานุช อดีตพระวัดต้นเปา 8 พรรษา
“ส่วนใหญ่ก็จะอธิษฐานรับโชครับทรัพย์ เข้ามาขอตำแหน่งหน้าที่ข้าราชการ หรือไปเกณฑ์ทหารขอให้จับได้ใบดำก็มีบ่อย ส่วนใหญ่ก็จะจับได้ใบดำกัน”
เรื่องราวเหล่านี้จึงส่งผลเป็นวงกว้างทำให้ชุมชนบ้านต้นเปาแห่งนี้กลับมาคึกคัก เป็นอีกสถานที่หนึ่งที่นักท่องเที่ยวอยากเข้ามาเยี่ยมชม
