นายประภัตร โพธสุธน รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กล่าวว่า ได้เชิญนายสัตวแพทย์ชัยวัฒน์ โยธคล รองอธิบดีกรมปศุสัตว์ นายประกิต วงศ์ศรี รองอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช รวมทั้งผู้แทนจากฟาร์มผู้เลี้ยงม้า เพื่อระดมความเห็นกำหนดมาตรการหยุดยั้งกาฬโรคแอฟริกาในม้า (African Horse Sickness) หรือ AHS โดยเร็วที่สุด

กรมปศุสัตว์ออกประกาศห้ามเคลื่อนย้ายม้าเป็นเวลา 90 วันทั่วประเทศตั้งแต่สัปดาห์ที่ผ่านมา รวมทั้งมอบหมายให้ทั้ง 2 หน่วยงานหยุดการระบาดและสอบสวนโรคด่วนที่สุด สาเหตุที่ให้กรมอุทยานฯ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมาร่วมด้วยนั้น เนื่องจากสัตว์กีบเดียวยังมีม้าลาย ยีราฟ ลา ล่อ และอูฐที่ติดโรคนี้ได้ เป็นสัตว์ในการควบคุมของกรมอุทยานฯ เพราะเป็นสัตว์ป่าไม่ใช่ปศุสัตว์ และจะประชุมคณะทำงานวันที่ 10 เมษายน เวลา 10.00 น. ที่กรมปศุสัตว์

นพ.นพดล สโรบล เจ้าของฟาร์มหมอปอและกลุ่มเจ้าของฟาร์มม้าในอำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมายื่นหนังสือเรียกร้องให้กระทรวงเกษตรฯ ผลักดันให้โรค AHS อยู่ใน พ.ร.บ.โรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 เพื่อให้กรมปศุสัตว์มีอำนาจเต็มที่ในการควบคุมการนำเข้าสัตว์ป่ากีบเดียวจากต่างประเทศ สำหรับต้นตอเชื้อโรคไวรัสก่อโรค AHS มาจากทวีปแอฟริกา ที่เกิดการระบาดเป็นครั้งแรกในไทยนี้คาดว่ามาจากการนำเข้าม้าลาย ซึ่งมีแมลงดูดเลือด ได้แก่ ริ้น เรือด เหลือบ ยุง เป็นต้น ไปกัดม้าลายแล้วเป็นพาหะนำโรคมาสู่ม้าในฟาร์มจนป่วยตายจำนวนมาก จึงต้องเร่งสอบสวนที่มาของโรค และขอให้ พ.ร.บ.โรคระบาดสัตว์นั้นกำหนดให้มีม้าลายอยู่ในบัญชีสัตว์ที่ต้องควบคุมโรค

ปัจจุบันมีการซื้อขายม้าลาย 9 สายพันธุ์ เมื่อขนส่งมาถึงท่าอากาศยานในไทยไม่มีการกักโรค จึงต้องแก้ไขช่องว่างของกฎหมายด้วย ที่ฟาร์มหมอปอนำเข้าม้าสวยงาม ราคาตัวละ 400,000 – 800,000 บาท ตอนนี้ตายไป 20 ตัว จากทั้งหมด 50 ตัว

ทั้งนี้ โรค AHS ระบาดไปหลายจังหวัดเพราะมีการเคลื่อนย้ายม้า รวมถึงเป็นโรคไปก่อนจะมีประกาศห้ามเคลื่อนย้าย ผู้แทนเจ้าของฟาร์มเลี้ยงม้าตั้งข้อสังเกตว่า สวนสัตว์บางแห่งนำเข้าม้าลายและยีราฟ แล้วขายต่อไปยังจังหวัดอื่น รวมทั้งส่งต่อไปจีน

ขณะนี้กำลังให้ทนายความรวบรวมความเสียหายทั้งหมดที่เกิดกับม้าสวยงานและม้าแข่งของฟาร์มต่าง ๆ เพื่อฟ้องร้องกรมอุทยานฯ เพราะเป็นหน่วยงานที่อนุญาตให้นำเข้าสัตว์ป่าหลายชนิดจากทวีปแอฟริกา 

รองอธิบดีกรมปศุสัตว์ ระบุว่า โรค AHS เป็นโรคอุบัติใหม่ในไทยเกิดจากเชื้อไวรัส ยังไม่มียารักษา สำหรับการใช้วัคซีนป้องกันโรคกำลังเร่งหารือนายสัตวแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ อาจารย์จากมหาวิทยาลัย และองค์การโรคระบาดสัตว์ระหว่างประเทศ (OIE) เป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็นที่ต้องนำเข้าการใช้วัคซีนมีทั้งข้อที่ต้องระมัดระวังจึงต้องพิจารณาด้วยความรอบคอบ ยืนยันว่ามาตรการห้ามเคลื่อนย้าย การรักษาระบบความปลอดภัยทางชีวภาพในฟาร์ม ตลอดจนการกางมุ้งป้องกันแมลงดูดเลือดมากัดม้าและทำลายแหล่งเพาะพันธุ์แมลงพาหะทำให้ขณะนี้อัตราการป่วยและตายของม้าลดลงอย่างต่อเนื่อง