ดึงดูดสายตาด้วยรูปลักษณ์โดดเด่นราว ‘กุหลาบทะเลทราย’ กับพิพิธภัณฑ์แห่งชาติแห่งใหม่ของกาตาร์ ที่มีมูลค่าถึง 434 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ซึ่งกำลังจะเปิดตัวในวันพุธที่ 27 มีนาคม พร้อมบุคคลสำคัญเข้าร่วมงานอาทิ ชีค ทามิม บิน ฮาหมัด อัล-ธานี (Emir Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani) เจ้าผู้ครองรัฐกาตาร์ และนายกรัฐมนตรีประเทศฝรั่งเศสอย่าง เอดัวร์ ฟิลิปป์ (Edouard Philippe) 

• พิพิธภัณฑ์แห่งชาติกาตาร์ ตั้งอยู่บริเวณถนนคอร์นิช แหล่งท่องเที่ยวสำคัญของกรุงโดฮา

พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ขนาด 52,000 ตารางเมตร ตั้งอยู่ในบริเวณถนนคอร์นิช ซึ่งเป็นทางเดินริมน้ำที่โด่งดังของกรุงโดฮา เมืองหลวงของประเทศกาตาร์ และรับหน้าเป็นด่านแรกในการต้อนรับผู้มาเยือนหลังจากแลนด์ดิ้งที่สนามบิน และมุ่งหน้าสู่ใจกลางเมือง

แม้จะเป็นสถาปัตยกรรมแห่งศตวรรษที่ 21 ซึ่งเต็มไปด้วยเทคนิค และความล้ำยุค แต่ในฐานะพิพิธภัณฑ์แห่งชาติ ‘กุหลาบทะเลทราย’ รักษารากเหง้าแห่งอดีตกาลไว้อย่างดีเยี่ยม จน ฌอง นูเวล (Jean Nouvel) สถาปนิกชื่อดังผู้รับหน้าที่ออกแบบพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ และเจ้าของผลงานเลื่องชื่อ อาทิ ลูฟร์ อาบูดาบี ยกย่องกุหลาบทะเลทรายให้เป็น สิ่งปลูกสร้างที่ไม่หลงลืมอดีต และเฉลิมฉลองอนาคตไปพร้อมกัน

• ความสลับซับซ้อนของสิ่งปลูกสร้างดึงดูดความสนใจจากนักท่องเที่ยง

• ลวดลายผนังเหมือนกับการต่อจิ๊กซอว์ที่เป็นทรงเรขาคณิต

ด้วยตำแหน่งเจ้าภาพการแข่งขันฟุตบอลโลกในปี 2022 ทำให้สิ่งปลูกสร้างใหม่ๆ ทยอยผุดขึ้นในประเทศกาตาร์ รวมถึงสถาปัตยกรรมดั้งเดิมก็ได้รับการปรับปรุง เพื่อให้ร่วมสมัยมากขึ้น แต่หลายฝ่ายยังมองว่า พิพิธภัณฑ์แห่งนี้อาจจะเป็นสิ่งปลูกสร้างที่ ‘สะดุดตา’ มากที่สุดอยู่ดี 

กุหลาบทะเลทรายสร้างความประทับใจแก่ผู้มาเยี่ยมชมตั้งแต่ทางเข้าด้วย ประติมากรรมน้ำพุจำนวน 114 ชิ้น เรียงรายในสระความยาว 900 เมตร ในขณะที่หลังคาทรงโค้ง และผนังที่ผิวสัมผัสมีลวดลายคล้ายกับจิ๊กซอว์ทรงเรขาคณิตขนาดยักษ์ที่มีรูปแบบแตกต่างกันมากถึง 3,600 แบบ

• แม้จะเป็นสถาปัตยกรรมสมัยใหม่แต่ยังคงกลิ่นอายของตะวันออกกลาง

ท่ามกลางนิทรรศการมากมายมีสิ่งที่โดดเด่นออกมาคคือ คัมภีร์อัลกุรอาน จากศตรวรรษที่ 18 ซึ่งถือว่าเก่าแก่ที่สุดเท่าที่เคยค้นพบในกาตาร์ รวมถึงพรมจากศตวรรษที่ 19 ประกอบด้วยไข่มุก 1,500,000 เม็ด 

“พิพิธภัณฑ์แห่งนี้จะบอกเล่าเรื่องราวของประชาชนชาวกาตาร์” ชีคคา อัมนา บินท์ อับดุลลาซิซ บิน จัสซิม อัล-ธานี (Sheikha Amnabint Abdulaziz bin Jassim al-Thani) ผู้อำนวนการของพิธภัณฑ์แห่งชาติยืนยันความสำคัญของพิพิธภัณฑ์แห่งชาติ 

การแข่งขันด้านศิลปวัฒนธรรมของชาติอาหรับ 

ณ ขณะนี้ ‘กุหลาบทะเลทราย’ เป็นหนึ่งในรายชื่อสิ่งปลูกสร้างน่าตื่นตาตื่นใจที่กำลังเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็วของกาตาร์ ซึ่งเพิ่งทำการเปิดตัวหอสมุดแห่งชาติ และพิพิธภัณฑ์ศิลปะอิสลามในบริเวณใกล้เคียงกับพิพิณฑ์แห่งชาติ บนถนนคอร์นิช 

ไม่เพียงแต่ดำเนินการเป็นถ้อยแถลงทางสถาปัตยกรรม และวัฒนธรรมของประเทศ พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ยังเป็นสัญลักษณ์สำหรับแสดงออกทางการเมืองของกาตาร์อีกด้วย

ในปี 2017 กาตาร์ต้องเจอกับมาตรการคว่ำบาตรจาก 4 ประเทศในอ่าวเปอร์เซีย คือ ซาอุดีอาระเบีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ บาห์เรน และเยเมน ซึ่งบรรดาประเทศดังกล่าวไม่อนุญาตให้เดินทางเข้าออก หรือค้าขายกับกาตาร์ในทุกช่องทาง

เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการโต้ตอบ กุหลาบทะเลทรายถูกยกให้เป็นการแข่งขันด้านศิลปวัฒนธรรมของประเทศแถบอาหรับ เช่นเดียวกับพิพิธภัณฑ์ลูฟร์ ของอาบูดาบี ซึ่งถูกมองว่าเป็นการโอ้อวดศักยภาพ และแสดงความก้าวหน้าของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์

ซิเกิร์ต นีเบาเออร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านตะวันออกกลางกล่าวถึงสถานการณ์ด้านศิลปวัฒนธรรมของกาตาร์ ว่าเป็นการแสดงเอกลักษณ์ของกาตาร์ภายใต้การปิดล้อม และมองว่าแท้จริงแล้ว กุหลาบทะเลทราย ไม่เกี่ยวกับสิ่งปลูกสร้างโดยตร แต่เป็นความพยายามของการตาร์ในการสร้างเอกลักษณ์ของชาติ และสภาพแวดล้อมสำหรับการขบคิดอย่างอิสระของประชาชน

ภาพจาก : AFP PHOTO / HO / NATIONAL MUSEUM OF QATAR