culture corner ประจำวันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2557

อาหารเกาหลีกำลัง เป็นอาหารยอดฮิต ไม่เฉพาะในเมืองไทย แต่ไปไกลทั่วโลก นำทัพโดยกิมจิ อาหารประจำชาติเกาหลีที่ดูจะถูกปากคนทุกชาติ จนปรากฏการณ์กิมจิภิวัตน์นี้ ถูกมองว่าเป็นหัวหอกของการนำพาวัฒนธรรมเกาหลี ให้กลายเป็นวัฒนธรรมที่ทั่วโลกชื่นชม

กิมจิสีแดงสดกรุบกรอบ รสชาติเปรี้ยวหวานเค็มจัดจ้าน เป็นอาหารที่โดนใจคนไทยรุ่นใหม่ทั้งประเทศ ด้วยความสดชื่น ไม่เลี่ยน เข้ากับอากาศร้อนๆ และลิ้นที่ชินกับรสเผ็ดอย่างคนไทย แต่คุณรู้หรือไม่ว่า ไม่ใช่แต่คนไทยเท่านั้นที่หลงใหลเมนูแดนโสมขาวเมนูนี้ แต่ยังรวมถึงคนทั่วโลก

ทุกวันนี้ กิมจิมีเสิร์ฟในภัตตาคารทั่วยุโรป อเมริกา และเอเชีย ตั้งแต่ร้านเล็กๆ ไปจนถึงภัตตาคารหรูหราระดับไฮเอนด์ ตั้งแต่กิมจิในรูปผักดองหน้าตาบ้านๆแบบที่เห็นกันทั่วไป ไปจนถึงกิมจิที่แปลงกายไปอยู่ในเบอร์เกอร์ หรือเคียงกับสเต็กราคาแพง แม้แต่สตรีหมายเลขหนึ่ง มิเชล โอบามา ก็ยังมีสูตรทำกิมจิเป็นของตัวเอง ที่เธอแชร์ให้ชาวอเมริกันและคนทั่วโลกเห็นผ่านโลกออนไลน์

เหตุผลที่กิมจิเป็นอาหารที่ถูกใจคนทั่วโลก ไม่ใช่แค่รสชาติที่อร่อยจัดจ้าน แต่ยังบวกกับสรรพคุณมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการช่วยระบบขับถ่าย ฆ่าเชื้อ ต่อต้านการอักเสบ ไปจนถึงความเชื่อที่ว่ากิมจิฆ่าเชื้อซาร์ส และต้านมะเร็งได้ ทำให้รัฐบาลเกาหลีใต้เลือกใช้กิมจิเป็นตัวแทนของอาหารเกาหลี โปรโมทไปทั่วโลกเพื่อให้สร้างกระแสฮิตติดตลาดเช่นเดียวกับอาหารญี่ปุ่นและอาหารไทย โดยหวังว่ากิมจิ จะทำให้เมนูเกาหลีเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมที่ส่งออกไปขายได้ทั่วโลกไม่แพ้กระแสเคป็อป

ความสำเร็จของนโยบายเผยแพร่กิมจิสู่สากล การันตีได้จากการที่ยูเนสโก เพิ่งขึ้นทะเบียนให้สูตรการทำกิมจิเป็นมรดกโลกที่จับต้องไม่ได้ ซึ่งทำให้กิมจิไม่ใช่แค่อาหารธรรมดาๆอีกต่อไป แต่กลายเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าของมนุษยชาติ

แต่อุปสรรคของแคมเปญกิมจิภิวัตน์ก็มีหลายประการ ประการแรก กิมจิที่ขายกันทั่วโลกทุกวันนี้ ไม่ได้มาจากเกาหลีใต้ แต่ส่วนใหญ่กลับส่งมาจากจีน ประเทศที่ผลิตผักดองสารพัดชนิดขายอย่างเป็นล่ำเป็นสันอยู่แล้ว กิมจิจีนทำให้เกาหลีใต้ประสบปัญหา ทั้งในเรื่องการไม่สามารถขายตัดราคาสู้กิมจิอุตสาหกรรมจากจีนได้ และยังเจอเรื่องคุณภาพที่ไม่ได้มาตรฐาน จนทำให้ชื่อเสียงของเมนูประจำชาติเกาหลีต้องเสื่อมเสีย

นอกจากนี้ การเผยแพร่กิมจิสู่ครัวทั่วโลก ยังกลายเป็นการคุกคามวัฒนธรรมเกาหลีดั้งเดิมอีกด้วย เนื่องจากกิมจิที่คนเกาหลีรับประทานในชีวิตประจำวัน รสชาติจัดจ้านเกินไปสำหรับลิ้นของชาวตะวันตก ทำให้ต้องมีการคิดค้นสูตรกิมจิดัดแปลงที่รสชาติอ่อน และใส่กระเทียมน้อยลง  ไม่เผ็ด เค็ม และมีกลิ่นฉุนเฉียวเหมือนกิมจิรสดั้งเดิม

กิมจิรสชาติใหม่ที่ว่านี้ นอกจากจะถูกใจคนต่างชาติ ยังกลายเป็นเมนูที่ถูกปากคนเกาหลีรุ่นใหม่ๆที่รักสุขภาพ ไม่ต้องการกินอาหารรสจัดเกินไป จนกลายเป็นว่ากิมจิรสมือแม่ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีต กำลังกลายเป็นเมนูที่ถูกลืม และถูกแทนที่ด้วยกิมจิประยุกต์ ที่ทำให้คนรุ่นเก่าๆจำนวนมากกังวลว่าแทนที่ปรากฏการณ์กิมจิภิวัตน์จะช่วยส่งเสริมสถานะของผักดองต้นตำรับ อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่สำคัญที่สุดอย่างหนึ่งของชาวเกาหลี มันกลับส่งผลในทางตรงกันข้าม นั่นก็คือทำให้กิมจิกลายเป็นผักดองรสชาติธรรมดา ที่ไม่เหลือคุณค่าในฐานะเอกลักษณ์ของชาติอีกต่อไป