ในช่วง 2-3 วันมานี้ คุณผู้ชมอาจจะได้ยินคำว่า โพลาร์ วอร์เทกซ์ หรือลมวนขั้วโลกกันอยู่หลายครั้ง และอาจจะสงสัยว่า ลมวนขั้วโลกคืออะไร และทำไมจึงทำให้ภูมิภาคอเมริกาเหนือ มีอุณหภูมิลดลงต่ำสุดในรอบ 20 ปีเช่นนี้
หลายคนคงสงสัยว่า สิ่งที่ภูมิภาคอเมริกาเหนือกำลังเผชิญอยู่ตอนนี้ คืออะไรกันแน่ และทำไม บริเวณนี้ ถึงได้มีอุณหภูมิลดลงต่ำที่สุดในรอบ 20 ปี ประการแรก เกิดพายุหิมะพัดถล่มอเมริกาเหนืออย่างหนัก จนทำให้มีหิมะปกคลุมหลายพื้นที่สูงนับสิบเซนติเมตร และต่อมา เหตุการณ์ดังกล่าวก็ทวีความรุนแรงมากขึ้น เมื่อเกิดโพลาร์ วอร์เทกซ์ (polar vortex) หรือลมวนขั้วโลก ที่ได้ทำให้อุณหภูมิลดลงอย่างรวดเร็ว จนบางพื้นที่อาจติดลบถึง 51 องศาเซลเซียส นำมาซึ่งคำถามที่ว่า โพลาร์ วอร์เทกซ์ คืออะไร และปรากฏการณ์ดังกล่าวส่งผลต่อความแปรปรวนของสภาพอากาศมากน้อยแค่ไหน
โพลาร์ วอร์เทกซ์ คือพายุที่เกิดจากลมหมุนวนในลักษณะทวนเข็มนาฬิกา ด้วยความเร็วสูงบริเวณขั้วโลกเหนือ ซึ่งเป็นผลทำให้เกิดอากาศที่หนาวเย็นปกคลุมไปทั่วภาคพื้นที่โดยรอบของมหาสมุทรอาร์กติก โดยประเทศทางตอนเหนือจะได้รับผลกระทบมากเป็นพิเศษ และโพลาร์ วอร์เทกซ์ไม่ได้เกิดขึ้นเป็นพายุแค่เพียงลูกเดียวเท่านั้น แต่อาจจะมีหลายลูกเกิดขึ้นพร้อมกันได้ และมันอาจจะหมุนวนผิดทิศทาง จนทำให้เกิดการเคลื่อนตัวลงทางใต้ได้ไกลกว่าที่หลายคนคิด
ซึ่งการหมุนวนผิดทิศทางดังกล่าวนี้ จะมีขึ้นก็ต่อเมื่อกระแสลมวนจากขั้วโลกเหนือ มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ซึ่งนี่อาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การหมุนของลม ถูกเปลี่ยนทิศ และเมื่อเกิดเหตุการณ์ในลักษณะดังกล่าว ลมวนจากขั้วโลกเหนือก็จะเคลื่อนลงมาทางตอนใต้ หรือที่เรียกกันว่า Arctic Oscillation จนทำให้พื้นที่ที่อยู่ต่ำลงมาจากขั้วโลกเหนือ ไม่ว่าจะเป็นอเมริกาเหนือ ยุโรป หรือเอเชีย ได้รับผลกระทบจากความหนาวเย็นอย่างรุนแรง
ส่วนความรุนแรง และอันตรายที่เกิดขึ้นจากโพลาร์ วอร์เทกซ์นั้น จะมีระดับที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับว่า ลมวนจากขั้วโลกดังกล่าว กินพื้นที่กว้างขวางแค่ไหน และเกิดขึ้นเป็นระยะเวลานานเท่าใด และหากว่าโพลาร์ วอร์เทกซ์เคลื่อนไปเจอกับพื้นที่ ที่มีอากาศอบอุ่น หรืออากาศที่ร้อน ก็อาจส่งผลให้เกิดความรุนแรงจากพายุลูกอื่นๆตามมาได้
หลายคนอาจตั้งคำถามว่า ภัยหนาวรุนแรงในสหรัฐฯและแคนาดาที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ตอนนี้ เป็นผลพวงมาจากภาวะโลกร้อนใช่หรือไม่ ผู้เชี่ยวชาญทั้งหลายตอบว่า หากจะมองภาพรวมในระยะสั้น ก็คือใช่ เนื่องจากภาวะโลกร้อนทำให้เกิดการแปรปรวนของสภาพอากาศ แต่ผลงานวิจัยหลายชิ้นก็ได้ยืนยันแล้วว่า ส่วนหนึ่งที่ทำให้อากาศโลกแปรปรวนนั้น ก็คือการเคลื่อนที่ของกระแสน้ำอุ่น - น้ำเย็น ที่เปลี่ยนไป ทำให้บางพื้นที่มีอากาศหนาวเย็นมากกว่าปกติ ขณะที่ บางพื้นที่ เกิดคลื่นความร้อนอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ซึ่งคงต้องอาศัยเวลาในการค้นคว้าวิจัยต่อไป
