ไทยทัศนา : (32) ‘จอง’ แบบพม่า วัดพระแก้วดอนเต้า ลำปาง

Thailand

ไทยทัศนา : (32) ‘จอง’ แบบพม่า วัดพระแก้วดอนเต้า ลำปาง

Jul 1, 2017

( Last update Jul 1, 2017 06:13 )

มณฑปปราสาท วัดพระแก้วดอนเต้า มีรูปทรงงดงามด้วยหลังคาซ้อนชั้น ภายในตกแต่งด้วยไม้แกะสลัก งานปั้นรักประดับกระจก และศิลปกรรมแบบตะวันตก เช่น กามเทพ แลดูละลานตาในความประณีต

นครลำปางในสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นับเป็นศูนย์กลางการค้าไม้สักของภาคเหนือ คหบดีชาวพม่าเข้ามาทำไม้จนมีฐานะมั่งคั่ง จึงสร้างวัดวาอารามขึ้นหลายแห่ง

พุทธสถานซึ่งสร้างเพื่อขอขมาต่อธรรมชาติและอาศัยกุศลผลบุญช่วยปกป้องคุ้มภัยในป่าดงเหล่านี้ แสดงให้เห็นศิลปกรรมแบบมัณฑเลย์ อันเป็นเมืองหลวงของพม่าในสมัยนั้น

ในช่วงยุคทองของการทำไม้สัก ระหว่างปีพ.ศ. 2425-2440 มีการสร้างวัดแบบพม่า-ไทใหญ่ขึ้นในเมืองลำปางหลายแห่ง อาคารชนิดหนึ่งที่โดดเด่นภายในพระอาราม คือ วิหาร หรือเรียกด้วยคำพื้นถิ่นว่า จอง

โครงสร้างของจองมี 2 แบบ นั่นคือ หลังคาทรงปราสาท กับหลังคาทรงจั่วซ้อนชั้น

มณฑปปราสาท วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม เป็นตัวอย่างของจองแบบแรก

วัดแห่งนี้เป็นการรวมวัดเก่าแก่ 2 วัดเข้าด้วยกัน คือ วัดพระแก้วดอนเต้า (ภาพบน) กับวัดสุชาดาราม (ภาพล่าง) วัดพระแก้วดอนเต้าสร้างขึ้นเมื่อใดไม่ปรากฏประวัติ ส่วนวิหารวัดสุชาดารามสร้างในระหว่างพ.ศ. 2325-2352

มณฑปแบบพม่ามีจารึกระบุว่า เริ่มสร้างเมื่อพ.ศ. 2452 ใช้เวลา 9 ปีจึงแล้วเสร็จ มณฑปรูปทรงนี้ พม่าเรียกว่า เปียตั๊ด หมายถึงปราสาท

ตัวมณฑปตั้งชิดอยู่ทางทิศใต้ของพระบรมธาตุดอนเต้า อาคารเป็นทรงสี่เหลี่ยมย่อมุม มีทางเข้า 3 ทาง คือ ด้านทิศใต้ ทิศตะวันออก และทิศตะวันตก ส่วนด้านทิศเหนือเป็นผนังทึบชิดกับองค์เจดีย์

ทางเข้าทุกทางมีมุขยื่นออกมาจากตัวอาคาร หลังคาเป็นทรงปราสาท แสดงความเป็นเรือนฐานันดรสูงด้วยรูปจำลองของเรือนซ้อนชั้นลดหลั่น แต่ละชั้นมีจั่วและผนังเรือน นับรวมได้ 7 ชั้น ยอดบนสุดเป็นปลีและฉัตร