ครม.ไฟเขียว เสนอ 'โขน-นวดไทย' ขึ้นมรดกโลกที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ เพื่อรักษามรดกวัฒนธรรมให้เข้มแข็ง ป้องกันการใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์แบบไม่เหมาะสม กระตุ้นให้เกิดการอนุรักษ์สืบทอดและเกิดความหวงแหน

คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบการเสนอโขนและนวดไทย เป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อยูเนสโกตามที่กระทรวงวัฒนธรรมเสนอ ดังนี้

1. เห็นชอบเอกสารนำเสนอโขน ขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อยูเนสโก

2. เห็นชอบเอกสารนำเสนอนวดไทย ขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อยูเนสโก

3. เห็นชอบให้อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม ในฐานะเลขานุการคณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เป็นผู้ลงนามในเอกสารนำเสนอโขนและนวดไทย ในฐานะตัวแทนของประเทศไทย เพื่อเสนอขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อยูเนสโก

สาระสำคัญของการนำเสนอโขน (ภายใต้ชื่อ KHON) และนวดไทย (ภายใต้ชื่อ NUAD THAI) สรุปรายละเอียดได้ ดังนี้

1. การนำเสนอโขน (ภายใต้ชื่อ KHON) ขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อยูเนสโก เนื่องจากโขนมีคุณค่าที่มีความสำคัญเป็นศิลปะการแสดงชั้นสูงที่สืบทอดมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา พัฒนามาจากศิลปะหลายแขนงประกอบกันเป็นการแสดงที่งดงาม เป็นเอกลักษณ์ โดยรวมเอาดนตรีไทย วรรณกรรม และงานช่างฝีมือหลายด้านมาผสานกันอย่างลงตัว โขนจึงเป็นนาฏกรรมที่เป็นเอกลักษณ์อันโดดเด่น และมีความวิจิตรงดงามที่น่าภูมิใจของประเทศไทย อีกทั้งโขนมีการปฏิบัติและถ่ายทอดกระจายไปทั่วประเทศในหลายลักษณะ ทั้งชุมชนโขนมืออาชีพ ศิลปินแห่งชาติ ศิลปินสาขาต่าง ๆ หน่าวยงานภาครัฐ ภาคเอกชนและประชาสังคมชุมชนทางการศึกษาตั้งแต่ระดับโรงเรียนไปจนถึงระดับมหาวิทยาลัย และสถาบันเอกชน รวมถึงชุมชนที่เกี่ยวข้องกับการแสดงโขน เช่น การทำเครื่องแต่งกาย เครื่องประดับ ฉาก และชุมชนที่ชื่นชอบการแสดงโขน ทุกเพศทุกวัย ซึ่งการนำเสนอดังกล่าวสอดคล้องกับลักษณะของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ตามที่นิยามไว้ในมาตรา 2 ของอนุสัญญา โขนมี 3 ลักษณะ คือ ศิลปะการแสดง การปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม งานเทศกาล และงานช่างฝีมือดั้งเดิม โขนเป็นศิลปะการแสดงที่ทุกเพศ ทุกวัย สามารถเข้าฝึกทักษะการแสดงได้ โดยมีการไหว้ครูเป็นขนบจารีตที่สำคัญ การขึ้นบัญชีเรื่องที่นำเสนอนี้จะเป็นคุณประโยชน์และส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ อันแสดงถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมอย่างกว้างขวางทั่วโลก ทั้งยังสะท้อนถึงความสามารถในการสร้างสรรค์ของมนุษย์ ทำให้คนรุ่นใหม่สนใจมีส่วนร่วมกับกิจกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับโขน ทั้งการจัดทำบท การแสดง ดนตรี เครื่องแต่งกาย ฉาก และเทคโนโลยีที่ใช้ในการแสดง รวมทั้งกระตุ้นให้มีการศึกษาวิจัยและพัฒนาทางวิชาการ

2. การนำเสนอนวดไทย (ภายใต้ชื่อ NUAD THAI) ขึ้นบัญชีเป็นรายการตัวแทนมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติต่อยูเนสโก เนื่องจากการนวดไทยมีคุณค่าความสำคัญ ภูมิปัญญาการนวดไทยเป็นศาสตร์และศิลป์ทางการแพทย์ดั้งเดิมเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพที่มีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมท้องถิ่น และเป็นการรักษาทางเลือกควบคู่ไปกับการดูแลสุขภาพตามแบบแผนตะวันตกสมัยใหม่ โดยจารึกวัดโพธิ์ที่ปรากฏความรู้เกี่ยวกับตำราการนวดแผนโบราณวัดโพธิ์ ได้จารึกเป็นมรดกความทรงจำแห่งโลกเมื่อปี พ.ศ. 2554 การนำเสนอนี้สอดคล้องกับลักษณะของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ตามที่นิยามไว้ในมาตรา 2 ของอนุสัญญาฯ มีลักษณะที่สอดคล้องกับอนุสัญญาฯ คือ ความรู้และการปฏิบัติเกี่ยวกับธรรมชาติและจักรวาล โดยเป็นภูมิปัญญาที่เติบโตมาจากปฏิบัติการในระดับครอบครัวและชุมชน เกษตรกรรม และพัฒนาต่อเนื่องมาจนเป็นศาสตร์ในการดูแลสุขภาพที่ใช้มือหรือส่วนต่าง ๆ ของร่างกายในการปรับพลังและโครงสร้างของร่างกายโดยไม่ใช้ยาเพื่อบำบัดความเจ็บป่วยที่เกิดจากลมในเส้นติดขัดและทำให้ธาตุทั้ง 4 เป็นปกติ

ผลประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ การดำเนินการตามพันธกรณีภายใต้อนุสัญญาฯ จะเป็นการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศและเป็นการพัฒนาการส่งเสริมรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของไทยให้เข้มแข็งและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น กระตุ้นให้เกิดการอนุรักษ์สืบทอดและเกิดความหวงแหนมรดกทางวัฒนธรรม โดยการให้ความร่วมมืออย่างใกล้ชิดกับผู้ปฏิบัติและผู้สืบทอดมรดกทางวัฒนธรรม รวมทั้งเป็นการยืนยันบทบาทของไทยในเวทีโลก โดยไทยจะถูกจารึกไว้ในรายชื่อประเทศที่ตระหนักและเห็นคุณค่าชนกลุ่มน้อยและชุมชนระดับนานาชาติ ซึ่งจะเป็นผลดีต่อเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวของประเทศ รวมทั้งไม่สร้างผลเสียต่อมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (เช่น การใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์แบบไม่เหมาะสม)

ภาพจาก MV เที่ยวไทยมีเฮ - เก่ง ธชย feat. ฟิล์ม บงกช