นายจิรุตม์ วิศาลจิตร อธิบดีกรมการขนส่งทางบก เปิดเผยว่า ตามที่นายกรัฐมนตรีมีข้อห่วงใยประชาชนถึงสถานการณ์ฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 ในพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล โดยกรมการขนส่งฯ ได้ส่งผู้ตรวจการลงพื้นที่สุ่มตรวจค่าควันดำรถบรรทุกและรถโดยสารอย่างสม่ำเสมอต่อเนื่องทั้งในวันธรรมดาและวันหยุดราชการ จากเดิมดำเนินการเฉพาะในวันทำการ

โดยจะออกตรวจวัดควันดำรถบรรทุกและรถโดยสารบนถนนสายหลักและสายรองในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล บริเวณท่าเรือคลองเตย สถานีขนส่งสินค้าคลองหลวง ร่มเกล้า ลาดกระบัง ถนนติวานนท์ ถนนลำลูกกา ทางหลวงพิเศษ หมายเลข 7 บริเวณด่านลาดกระบัง ถนนบรมราชชนนี ถนนสุวินทวงศ์ ถนนพหลโยธิน ถนนบางนา-ตราด และพื้นที่ในเขตกรุงเทพมหานครที่มีค่ามลภาวะ PM 2.5 สูง

นอกจากนี้ กรมการขนส่งฯ ได้บูรณาการร่วมกับกรมควบคุมมลพิษ กองบังคับการตำรวจจราจร กรุงเทพมหานคร และองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ (ขสมก.) ตรวจวัดควันดำรถโดยสาร ขสมก. ณ ท่ารถ ขสมก. 21 แห่ง ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล และตรวจวัดควันดำรถโดยสาร บริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.) ณ สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (จตุจักร เอกมัย สายใต้) ร่วมกับสมาคมผู้ประกอบการรถขนส่งทั่วไทย และสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ตรวจวัดควันดำรถโดยสารไม่ประจำทาง (รถทัวร์ท่องเที่ยว) ณ ศูนย์การค้า SHOW DC  

สำนักงานขนส่งจังหวัด 15 จังหวัดที่รับผิดชอบพื้นที่ถนนสายหลักสายรองที่เข้าสู่กรุงเทพมหานคร ส่งผู้ตรวจการออกตรวจวัดควันดำรถโดยสาร ณ สถานีขนส่งผู้โดยสาร และบนถนนสายหลักและสายรองที่เข้าสู่กรุงเทพมหานครในพื้นที่รับผิดชอบ ได้แก่ สำนักงานขนส่งจังหวัดสมุทรสาคร สมุทรสงคราม นครปฐม ราชบุรี เพชรบุรี นนทบุรี ปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา นครนายก สมุทรปราการ ชลบุรี ฉะเชิงเทรา อ่างทอง สระบุรี และ สุพรรณบุรี

ส่วนสำนักงานขนส่งจังหวัดอื่นทั่วประเทศ ส่งผู้ตรวจการออกตรวจวัดควันดำรถบนถนนสายหลักและสายรองในพื้นที่ รวมถึงสถานีขนส่งผู้โดยสารในความรับผิดชอบ

ทั้งนี้ ให้ทุกหน่วยงานดำเนินการมาตรการบังคับใช้กฎหมายกับผู้กระทำความผิดอย่างเข้มงวดและจริงจัง กรณีตรวจพบค่าควันดำเกินกำหนด (เกินกว่าร้อยละ 45) จะลงโทษเปรียบเทียบปรับ 5,000 บาท และออกคำสั่งห้ามใช้รถ (พ่นห้ามใช้) โดยเจ้าของรถต้องนำรถเข้ารับการตรวจสภาพ ณ สำนักงานขนส่ง เมื่อผ่านการตรวจสภาพจึงสามารถลบข้อความห้ามใช้ออกและนำรถไปใช้งานได้ 

กรณีตรวจพบค่าควันดำไม่เกินกำหนด (ระหว่างร้อยละ 30 - 45) จะออกหนังสือแนะนำให้เจ้าของรถหมั่นตรวจสอบดูแลสภาพรถไม่ให้เกิดควันดำ หากตรวจพบบนท้องถนนจะลงโทษอย่างเด็ดขาด โดยผลการตรวจวัดควันดำรถทั่วประเทศ (สะสม) ตั้งแต่วันที่ 1 ต.ค. 2561 - 30 ธ.ค. 2562 มียอดตรวจสะสมทั้งสิ้น 37,873 คัน พบรถที่มีควันดำเกินค่ามาตรฐาน 743 คัน ซึ่งได้ดำเนินการตามมาตรการบังคับใช้กฎหมายกับทุกราย

สำหรับมาตรการป้องกัน กรมการขนส่งทางบกเพิ่มความเข้มงวดในการตรวจสภาพรถ โดยเฉพาะการตรวจสภาพรถบรรทุกและรถโดยสาร จะดำเนินการตามระเบียบการตรวจสภาพรถอย่างเคร่งครัด ซึ่งกำหนดให้รถบรรทุกและรถโดยสารต้องตรวจสภาพก่อนชำระภาษีประจำปี โดยรถบรรทุกตรวจสภาพปีละ 1 ครั้ง สำหรับรถโดยสารนั้นต้องตรวจสภาพตามเงื่อนไขผู้ประกอบการด้วย 

ดังนั้น รถโดยสารต้องตรวจสภาพรถปีละ 2 ครั้ง และสำหรับรถที่เข้ารับการตรวจสภาพมีค่าควันดำไม่เกินกำหนด ตั้งแต่ร้อยละ 35 - 45 ช่างตรวจสภาพจะให้คำแนะนำวิธีการแก้ปัญหาเบื้องต้นเพื่อให้รถอยู่ในสภาพปกติและไม่เกิดควันดำ เช่น ทำความสะอาดกรองอากาศ เปลี่ยนน้ำมันเครื่อง กรองน้ำมันเครื่อง และ การตรวจสภาพรถด้วยตัวเองโดยการเร่งเครื่องเพื่อตรวจสอบค่าควันดำ พร้อมกำชับเจ้าของรถให้หมั่นดูแลเครื่องยนต์ไม่ให้ก่อปัญหาควันดำเมื่อใช้งานบนท้องถนน